Kinh tế số là gì? Đặc điểm, vai trò và xu hướng phát triển

Khái niệm “Kinh tế số là gì?” đang nhận được sự quan tâm và tìm hiểu của nhiều doanh nghiệp. Bởi lẽ nền kinh tế của nhiều quốc gia đang dựa trên nền tảng công nghệ số, đặc biệt là giao dịch điện tử phát triển rộng khắp. Chính vì thế, VTC NetViet tổng hợp những thông tin thú vị về chủ đề này trong bài viết dưới đây, bạn đừng bỏ lỡ nhé!

Kinh tế số là gì?

Kinh tế số (Digital Economy) được hiểu là một nền kinh tế duy trì, phát triển mạnh mẽ, không ngừng nghỉ dựa trên các công nghệ số hiện đại. Nhiều chuyên gia gọi kinh tế số là kinh tế Internet (Internet Economy) hoặc nền kinh tế mới hay kinh tế mạng. Nền kinh tế đặc biệt này được cấu thành từ những giao dịch điện tử qua mạng internet.

Kinh tế số bao gồm những gì?

Kinh tế số bao gồm tất cả những lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, sản xuất, phân phối, vận chuyển hàng hóa, vận tải, tài chính, ngân hàng, logistic,… mà công nghệ số hiện đại đang được áp dụng.

Kinh tế số bao gồm những yếu tố chính sau đây:

• Công nghệ thông tin và viễn thông: Đây là trọng tâm của kinh tế số, bao gồm mạng internet, điện thoại di động, máy tính, truyền thông và các nền tảng công nghệ thông tin khác.

• Thương mại điện tử (e-commerce): Kinh tế số tập trung vào việc thực hiện giao dịch mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua mạng internet.

• Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy: AI và học máy đóng vai trò quan trọng trong kinh tế số bằng cách cải thiện hiệu quả, tăng cường dự đoán và tự động hóa quy trình kinh doanh.

• Truyền thông số: Bao gồm nội dung số như video trực tuyến, âm nhạc số, sách điện tử, tin tức và các nền tảng truyền thông xã hội.

• Dịch vụ số: Kinh tế số cung cấp các dịch vụ trực tuyến như ngân hàng trực tuyến, đặt vé máy bay qua mạng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa và nhiều dịch vụ khác.

• Đại chúng số: Kinh tế số cho phép việc tiếp cận và tương tác với đại chúng một cách dễ dàng hơn qua các kênh số như trang web, email, phương tiện truyền thông xã hội và ứng dụng di động.

• Kinh doanh số: Kinh tế số hỗ trợ các quy trình kinh doanh tự động, tối ưu hóa hoạt động và cung cấp dữ liệu phân tích để đưa ra quyết định kinh doanh thông minh.

• Chính phủ số: Sự đổi mới kỹ thuật số trong hoạt động chính phủ như dịch vụ công trực tuyến, e-government và các hệ thống thông tin kinh tế số hóa.

• Đào tạo và học tập số: Công nghệ số cung cấp các tùy chọn đào tạo và học tập trực tuyến, từ khóa học trực tuyến cho đến các chương trình đào tạo chuyên sâu và tái đào tạo.

• Dữ liệu và phân tích số: Kinh tế số dựa vào dữ liệu để tạo ra hiểu biết và phân tích thông tin giúp hỗ trợ quyết định và dự báo xu hướng kinh tế.

Kinh tế số đã và đang thay đổi cách thức mà các ngành công nghiệp và xã hội hoạt động, đem lại nhiều cơ hội mới và thách thức trong việc tận dụng tiềm năng của công nghệ số để nâng cao hiệu quả kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Theo “Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2019”, kinh tế số là toàn bộ các hoạt động kinh tế được thực hiện dựa trên nền tảng số. Các hoạt động này bao gồm: sử dụng các loại hình công nghệ số và thông tin dữ liệu tạo ra mô hình hợp tác, liên kết, kinh doanh theo kiểu mới, phù hợp với xu thế phát triển của các loại hình công nghệ hiện đại.

Dễ nhận thấy dấu chân kỹ thuật số xuất hiện mọi nơi trong cuộc sống từ các trang thương mại điện tử, quảng cáo trực tuyến, đến thực phẩm, vận tải và các ứng dụng giao hàng.

Đặc điểm của kinh tế số là gì?

Kinh tế số được tập hợp trong 3 quá trình đan xen bao gồm:

• Xử lý dữ liệu thông tin
• Xử lý vật liệu
• Xử lý năng lượng

Trong đó, việc xử lý các thông tin dữ liệu đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây cũng là lĩnh vực dễ thực hiện số hóa nhất.

Để kết nối các nguồn lực hiệu quả, lược bỏ các khâu trung gian và tăng cơ hội tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu, kinh tế số cần kết nối chặt chẽ giữa các chủ thể thành phần và chu trình kinh tế nhờ vào những thành tựu của công nghệ thông tin và mạng Internet.

Dựa trên khả năng kết nối những thiết bị di động thông minh với hệ thống cơ sở dữ liệu lớn, những tính năng xử lý thông tin sẽ được nhân lên gấp nhiều lần bởi những đột phá mới về công nghệ trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Vai trò của kinh tế số

1. Vai trò của kinh tế số trên thế giới

Thực tế, các cơ sở kinh doanh lớn trên toàn cầu, đặc biệt là các công ty kết nối với nền tảng kỹ thuật số đều hưởng lợi từ nền kinh tế số mang lại. Những lợi ích chính của nền kinh tế số là:

• Dịch vụ kỹ thuật số
• Khuyến khích người dùng Internet phát triển hệ thống tài sản
• Tăng trưởng thương mại điện tử

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang lại nhiều thay đổi to lớn trong các nền kinh tế và xã hội trên thế giới. Internet và công nghệ số bùng nổ, rào cản thị trường thấp hơn, mọi người có nhiều cơ hội tiếp cận và chia sẻ thông tin hơn. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng tìm thấy những công cụ tự động hóa tiện lợi, thông minh.

2. Vai trò của kinh tế số tại Việt Nam

Việc hiểu rõ kinh tế số là gì đã giúp các công ty Việt Nam nhanh chóng hội nhập vào chuỗi công nghệ toàn cầu. Nền kinh tế số buộc các doanh nghiệp phải đổi mới quy trình sản xuất kinh doanh truyền thống.

Các doanh nghiệp đã, đang và sẽ hình thành mô hình hệ sinh thái kết hợp giữa sản xuất, thương mại và tiêu dùng. Điều này giúp cải thiện năng suất, nâng cao hiệu quả công việc, đưa Việt Nam vượt qua bẫy của các nước có thu nhập trung bình, theo đuổi phát triển nhanh và bền vững.

Lợi ích của phát triển kinh tế số

Phát triển nền kinh tế số là một mô hình kinh doanh mang tính thời đại, tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, tăng cao thu nhập của đại bộ phận người dân. Từ đó, nâng cao chất lượng cuộc sống gấp nhiều lần, xử lý hiệu quả vấn đề ô nhiễm môi trường so với thời điểm hiện tại.

Nền kinh tế số đem lại nhiều lợi ích cho người dân và các doanh nghiệp, cụ thể:

Giảm chi phí giao dịch

Chi phí thực hiện các loại hình giao dịch được giảm thiểu rõ rệt trong lĩnh vực công nghệ tài chính (Fintech). Nếu trước đây phải đi tới chi nhánh của ngân hàng/công ty tài chính để thực hiện giao dịch thì hiện nay khách hàng có thể dễ dàng hoàn thành ngay trên máy tính/điện thoại di động chỉ trong vòng vài giây.

Giảm sự bất cân xứng về thông tin 

Người dùng có thể tiếp cận nhanh chóng với số lượng lớn người dùng khác khi hệ sinh thái được xây dựng, thiết lập và triển khai từ hoạt động công nghệ .

Với mục tiêu cung cấp đa dạng dịch vụ, hoạt động cung cầu cần triển khai phù hợp hơn, hạn chế sự bất cân xứng về dữ liệu thông tin ở mức tối đa nhờ những phân tích dữ liệu cụ thể về sở thích, thói quen của người dùng.

Nâng cao hiệu quả sản xuất

Nền kinh tế số đẩy mạnh phát triển, quy trình vận hành sản xuất cũng từng bước tự động hoá. Điều này có thể hiểu rằng khi nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, chu kỳ sản xuất được rút ngắn xuống mức tối đa. Đồng thời, chất lượng công việc và mức độ tin cậy đối với các thành phẩm cũng được cải thiện hết mức có thể. Theo đó, số lượng các tầng lớp phân phối trung gian giảm xuống, liên kết cung – cầu sẽ diễn ra thuận lợi ngay trên những nền tảng kỹ thuật số, năng suất công việc tăng lên đáng kể, hiệu quả sản xuất cũng được đẩy lên cao.

Kết

Trên đây là khái niệm kinh tế số là gì, đặc điểm, vai trò và xu hướng phát triển. Quá trình xây dựng nền kinh tế số đòi hỏi nguồn lực mạnh mẽ từ nhiều phương diện khác nhau. Nếu không muốn bị bỏ lại, các doanh nghiệp đều cần thực hiện chuyển đổi, hội nhập và phát triển trong nền kinh tế số. Hãy theo dõi VTC NetViet để cập nhật những thông tin bổ ích cho doanh nghiệp của bạn nhé!